sacramenten

EEN MOOI VERHAAL OVER ONZE PROCESSIE, OPGETEKEND DOOR HANS KOERT

( zie ook www.slikopdeweg.nl)

 
Het leek alsof men er op gewacht had .... of was het gewoon een geste van onze lieve Heer zelf.... van boven!  De hele dag was het zwaar bewolkt geweest en de wind was haast snijdend koud en dat in juni  - zondag 9 juni 2013 – 't Leek wel of de ijsheiligen na een paar heerlijke dagen nog even hun gram wilden halen, maar de bisschop en de pastoor namen hun tijd, zodat de daadwerkelijke processie vanuit de St. Bonifaciuskerk van Kwadendamme een half uurtje later dan gepland in de zon aan haar ronde rond de kerk begon. Want kijk ... een wonder geschiede ... om half vier brak de hemel open en de zon scheen ………

De St. Bonifaciuskerk van Kwadendamme stroomde leeg en de gelovigen stelden zich, achter de muziek, in een lange stoet op voor de zgn. Sacramentsprocessie.

Processies zijn katholieke tradities, die teruggaan tot in de middeleeuwen.  Bij een sacramentsprocessie wordt het allerheiligste van de kerk, het Heilig Sacrament, in een processie door dorp of stad rondgedragenin een monstrans, zeg maar een mooi versierd gouden of verguld doosje, dat aan den volke getoond wordt. ....  Een eeuwenoude traditie ..... Zo niet in Kwadendamme ….. althans, van dat eeuwenoude .... de sacramentsprocessie, zoals hij hier jaarlijks wordt georganiseerd, is nog maar de zesde …….. Een vergeten traditie, die een aantal jaar geleden door pastoor Verbeek nieuw leven in werd geblazen. 

Nadat in 1572 de Geuzen op Zuid-Beveland huisgehouden hadden en de kapel, die bij Kwadendamme stond, verwoest hadden, was het over en uit met het katholieke geloof rond de Quadendam, een dorpje, een gehucht haast, rond een dam in het Zwake. De bewoners van Holland en Zeeland hadden zich losgemaakt van Spanje en de Spaanse koning, die, halstarrig als een heuse tiran, geen geloofsvrijheid toestond ....  Het gevolg was dat de kerken ontdaan werden van alles wat herinnerde aan het oude geloof en de priesters, in het gunstigste geval, van hun functie ontheven of verjaagd werden; kerken en kapellen werden verwoest of door de gereformeerden overgenomen. Zij predikten vooral soberheid en eenvoud

Het katholieke geloof werd eind 16de eeuw officieel verboden, ook in Zeeland, ook op Zuid-Beveland, maar …… zoals dat zo vaak gaat, de soep werd niet zo heet gegeten als hij werd opgediend. De katholieke gelovigen, die rond Kwadendamme woonden, maar ook in bijv. ’s Heerenhoek, Ovezande en Heinkenszand, konden oogluikend hun geloof blijven belijden.

Pas toen Napoleon het hier voor het zeggen kreeg, werd de macht van kerk en staat definitief gescheiden en kon men weer een eigen, zij het bescheiden, kerk in Kwadendamme bouwen, een kerk, opgetrokken als een Zeeuwse schuur, uit praktisch oogpunt; mocht de opleving van de geloofsvrijheid slechts tijdelijk zijn, dan kon de kerk gemakkelijk als schuur dienst doen ..... een multi functioneel gebouw avant la lettre dus.   Maar dat bleek niet nodig De katholieke gemeenschap rond Kwadendamme groeide en dit leidde uiteindelijk tot een katholieke school en, ruim honderd jaar geleden, tot de bouw van de huidige St. Bonifaciuskerk.

De Sacramentsprocessie van 2013 kreeg een speciaal tintje omdat de nieuwe bisschop van Breda, Mgr. J. Liessen, de dienst leidde en mee liep in de processie.  De route was deze keer anders en korter dan de vorige keren. Vertrek en eindpunt waren dit jaar beide bij de St. Bonifaciuskerk. Geen dienst, zoals in voorgaande jaren, in de kerkhoeve in de Kaneelpolder, waarna de processie in een lange stoet over de kleurrijke bloemdijken richting dorp trok ……. Helaas .....

Een geweldig kleurrijk geheel. Dit jaar was er gekozen voor een veel kortere tocht, langs de voetbalvelden het dorp uit en dan weer richting de kerk – feitelijk een rondje om de kerk.  Een kleurrijke stoet, voorafgegaan door de plaatselijke harmonie Con Affezione met verschillende afvaardigingen van andere parochies, bedevaartsgroepen, Zoeaven uit Oudenbosch, misdienaars, communicanten en de leden van de klederdrachtgroep Mooi Zeeland, met als hoogtepunt het beeld van Maria, dat rondgedragen werd en, onder het baldakijn, het Heilig Sacrament, dat, beurtelings, door de bisschop en pastoor Verbeek getoond werd.

De kleurrijke vaandels, de pracht en praal vol symboliek, de verklede groepen, maar ook de klederdracht van Mooi Zeeland, maken deze processie tot een uniek gebeuren .... al blijft het voor een echte Zuud-Bevelander een anachronisme om tussen de "katholieke" Zuid-Bevelandse dracht een "Hervormde" mee te zien lopen .....  Dat kan natuurlijk niet ...  Alsof je als hervormde boer je boerenschuur zwart laat teren ..... in plaats van groen; bijna vergeten symboliek, immaterieel cultureel historisch erfgoed te grabbel; symboliek voor insiders, die we moeten koesteren!  Of zullen we 't maar oecumenisch zien?

Oude tradities, zoals deze sacramentsprocessie, opnieuw tot leven gewekt, geven een dorp of een streek iets eigens - iets specifieks in steeds meer  vervlakkende eenvormigheid, iets dat behouden moet blijven, maar dan wel graag, in de toekomst, weer over de met fluitenkruid omzoomde bloemdijken ..... met de Kaneelhoeve als startpunt. Kan het Zuud-Bevelandser? Hoewel je in de tijd gezien, nog niet van een "eeuwenoude” traditie kunt spreken, refereert het aan een gebruik, dat terug gaat naar de tijd van de middeleeuwen, toen met dit soort processies, de geestelijkheid het volk het meeste heilige wat hen bindt, buiten de kerk te zien kreeg.